اجرای چاه ارت

اجرای چاه ارت با تاییدیه وزارت کار یکی  مهمترین اقدام جهت ایمنی کارگاهها و،ساختمان ها و مراکز صنعتی میباشد شرکت صاعقه الکتریک طاها ،شرکت اجرای چاه ارت با تاییدیه وزارت کار است که بعد از بازدید و بررسی کامل سیستم ارتینگ مجموعه شما ، اقدام به تهیه لیست مشکلات ارت نموده و با ارائه مشاوره تخصصی  (در صورتی که کارفرما بخواهد با نیروی انسانی خود اقدام به برطرف کردن مشکلات سیستم ارت نماید) بعد از طراحی کامل سیستم ارتینگ اقدام به اجرای چاه ارت و سایر نیازهای ارتینگ مجموعه شما می نماید.

مراحل بررسی سیستم ارت:

• تست چاه ارت 
• اجرای چاه ارت
• بررسی سطح اتصال کوتاه با توجه به سایز ترانسفورماتورهای قدرت
• محاسبه سیم ارت اصلی که تحمل جریان اتصال کوتاه را داشته باشد
• محاسبه تعداد چاه ارت لازم
• اتصال چاه ارت ترانس اصلی به شین ارت تابلوی اصلی
• اتصال شین ارت تابلوی اصلی به نول (سیستL ارت TN-C)
• اجرای رینگ اصلی ارت
• اجرای کامل  همبندی ارت همزمان با اجرای چاه ارت
• اتصال سیم ارت با سایز مناسب به تابلوهای برق میانی و فرعی
• اتصال تمامی دستگاه های برقی به ارت از طریق تابلوهای مربوطه (در کابلکشی 5 سیمه مصرف کننده های سه فاز)
• اتصال تمامی دستگاه های برقی به ارت از طریق تابلوهای مربوطه (در کابلکشی 3 سیمه مصرف کننده های تک فاز)
• اتصال تمامی دستگاه های برقی به ارت از طریق رینگ اصلی(در کابلکشی 4 سیمه مصرف کننده های سه فاز)
• اتصال تمامی دستگاه های برقی به ارت از طریق رینگ اصلی(در کابلکشی 3 سیمه مصرف کننده های تک فاز)

مرحله اول :

اجرای چاه ارت بر طبق قوانین وزارت کار

چاه ارت یکی از سیستم های حفاظتی می باشد که امروزه در اکثر ساختمانهای مسکونی، اداری تجاری و واحدهای صنعتی اجرا می شود. 

هدف از اجرای چاه ارت با تاییدیه وزارت کار رسیدن به مقاومت استاندارد زیر 2 اهم می باشد. البته لازم به ذکر است مقاومت استاندارد چاه ارت از 1 اهم تا 10 اهم میباشد که این بازه مقاومت بستگی به نوع کاربری چاه ارت دارد.

مقاومت چاه ارت با تاییدیه وزارت کار بر طبق قوانین مرکز تحقيقات و تعليمات حفاظت و بهداشت کار  ( که موارد مربوط به ایمنی برق و سيستم اتصال بـه زمـين بایـد بـر اسـاس آیـين نامـه هـای «حفاظتی تأسيسات الکتریکـی در کارگاههـا» مـصوب ١٣٨۶ شـورایعالی حفاظـت فنـی و «سيستم اتصال به زمين » مصوب ١٣٨۵ شورایعالی حفاظت فنی  بررسی و با مفاد آنها مطابقت داده شود) مقاومت مورد تایید مرکز تحقيقات و تعليمات حفاظت و بهداشت کار مقدار 2 اهم میباشد.

البته لازم به ذکر است که این قوانین فقط مربوط به اجرای چاه ارت نمی باشد. بلکه باید سایر بررسی ها و اندازه گيریهای مربوطه ( از جمله تست چاه ارت، تست اتصال تمامی تجهیزات و تابلوهای برق و …….) نیز، مطابق با چک ليست ارائه شده توسط این مرکـز کـه در انتهای این مقاله آورده می شود انجام پذیرد.

جهت اخذ تاییدیه وزارت کار برای یک کارگاه و یا هر مجموعه ای نیاز است که یک سیستم ارت استاندارد داشته باشید .

تاییدیه وزارت کار (چاه ارت) چیست؟

تاییدیه وزارت کار: فرمتی است که بخش حفاظت و ایمنی بهداشت کار تهیه نموده و بر طبق این فرمت و تست شیت، ایمنی برق کارخانجات، ساختمان های مسکونی، کارگاه ها و …. مورد بررسی قرار گرفته می شود.

بعد از اجرای چاه ارت و یا تست چاه های ارت موجودمطابقت ایمنی برق پروژه مورد نظر با بندهای این فرمت تاییدیه وزارت کار صادر میگردد.

نمونه فرمهای تاییدیه وزارت کار

فرم شماره 1:

فرم شماره 2:

فرم شماره 3:

کاربرد اجرای چاه ارت با تاییدیه وزارت کار

اجرای چاه ارت با تاییدیه وزارت کار اولین و مهمترین اقدام برای ایمنی برق کارگاه ها، ساختمان ها، مراکز صنعتی و … می باشد.

مراحل اخذ تاییدیه وزارت کار سیستم ارت:

1. تست سیستم ارت
2. اجرای چاه ارت (در صورت بالا بودن مقاومت چاه ارت از مقدار استاندارد)
3. تست ارت تمامی تجهیزات و اتصالاتی که باید حتماً به چاه ارت وصل شوند
4. داشتن کف پوش عایق در جلوی تابلوهای برق
5. مجهز بودن تابلوهای برق به  شین ارت 

• چارت نحوه اجرای چاه ارت با تاییدیه وزارت کار برای مجموعه کوچک

گاهی اوقات شما یک دستگاه و یا یک مجموعه کوچک دارید که میخواهید برای آن تاییدیه وزارت کار بگیرید در این صورت کارشناسان شرکت صاعقه الکتریک طاها بر اساس چارت زیر عمل می نمایند.

وظیفه اصلی چاه ارت حفاظتی چیست؟

وظیفه اصلی چاه ارت دریافت هرگونه جریان الکتریکی خطا به زمین گسترده است و مهمترین کاربرد آن  جلوگیری از برق گرفتگی صورت می باشد. در واقع زمانی که اتصال به بدنه ای در دستگاه ها و تجهیزات برقی رخ میدهد دو حالت پیش می آید:

1. در حالت اول نقطه اتصالی نزدیک به فاز است در این مواقع به دلیل بوجود آمدن جریان زیاد، سیستم حفاظتی الکتریکی مانند فیوز و کلید اتوماتیک و یا…. عمل نموده و باعث قطع برق می شود .  هر چند که اگر در این زمان کم نیز اپراتور مشغول بکار باشد و با بدنه دستگاه در ارتباط باشد دچار برق گرفتگی می شود 
2. نقطه اتصالی دورتر از فاز باشد در این حالت بدلیل مقاومت موچود بر سر جریان سیستم حفاظتی عمل نکرده و ولتاژ اتصالی بر روی دستگاه وجود خواهد داشت در این حالت هر زمانی که اپراتور به بدنه دستگاه دست بزند دچار برق گرفتگی می شود

دلایل نیاز به اجرای چاه ارت با مقاومت پایین

•  حفاظت از افراد در زمان کار با دستگاه ها و لوازم برقی: زمانی که به دلایل مختلف بدنه دستگاه برقرار می شود و کاربر با دستگاه تماس برقرار می کند جریان الکتریکی از مسیر با مقاومت کمتر یعنی سیستم ارتینگ عبور کرده و بدین صورت کاربر از خطر برق گرفتگی محافظت می گردد. هر چقدر مقاومت چاه ارت پایین تر باشد ولتاژ تماس کمتر بوده در نتیجه خطرات برق گرفتگی کمتر می شود.

• عملکرد صحیح سیستم های حفاظتی: در زمانی که بدنه دستگاه ها برق دار میشود و بدنه دستگاه به سیستم ارت با مقاومت پایین وصل شده باشد جریان الکتریکی با شدت زیاد وارد سیستم ارت شده و موجب قطع فیوز می گردد. ولی اگر مقاومت چاه ارت بالا باشد بدنه دستگاه ها همیشه دارای ولتاژ بوده و هر موقع با آن تماس داشته باشیم دچار برق گرفتگی می شویم.

نحوه اجرای چاه ارت با تاییدیه وزارت کار

همانطور که در ابتدای مقاله ذکر گردید جهت اخذ تاییدیه وزارت کار نیاز به اجرای چاه ارت با مقاومت زیر 2 اهم میباشد. بنابراین اجرای چاه ارت با تاییدیه وزارت کار نیاز به دقت بالاتری دارد چرا که رسیدن به مقاومت زیر 2 اهم در همه زمینها به سادگی انجام پذیر نیست. لذا مراحل مختلف اجرای چاه ارت با تاییدیه وزارت کار در ادامه توضیح داده می شود.

•  تست مقاومت ویژه خاک

اولین مرحله برای اجرای چاه ارت ، تست مقاومت ویژه خاک می باشد  . بهترین روش برای اندازه گیری مقاومت مخصوص خاک، استفاده از دستگاه اندازه گیری مقاومت ویژه خاک است .

• نحوه اندازه گیری مقاومت ویژه خاک :

• برای اندازه گیری مقاومت ویزه خاک باید چهار عدد سوند مخصوص دستگاه را در فواصل مناسب و مساوی در زمین بکوبید و سپس بر طبق عکس زیر سیم های هر سوند را به دستگاه وصل نمایید عددی که توسط دستگاه نمایش داده می شود با واحد اهم بر متر میباشد هر چقدر رسانایی و رطوبت خاک بیشتر باشد این عدد پایینتر می باشد و برای اجرای چاه ارت زیر 2 اهم دردسر کمتری خواهیم داشت

•  تعیین  بهترین نقطه برای حفاری 

  برای حفر چاه ارت یافتن محلی که پايين‌ترين نقطه ممکن از سطح دریا را داشته و احتمال رسیدن به رطوبت پایین تر در عمق حفاری کمتر وجود داشته باشد خیلی مهم است  و يا پیدا کردن محلی که بيشتر در معرض رطوبت و آب قرار می گیرد مانند: زمین چمن، باغچه‌ گل  و …

•   تعیین عمق حفر (چاه ارت)

 جهت اجرای چاه ارت با تاییدیه وزارت کار  نیاز است که عمق مناسبی تعیین شود که مقدار آن . با توجه به مقدار مقاومت ویژه خاک در عمقهای مختلف  چاه ارت  تعیین می گردد و این مقدار می تواند از 2 متر تا 15 متر متغیر باشد 

در زمين هاي رسی و یا زمین هایی که غنی از مواد معدنی رسانا هستند مقاومت ویژه خاک خیلی پایین است باید چاه ارت با عمق کم احداث کرد   و در زمينهايی شنی و سنگلاخی  كه  مقاومت ویژه بالایی دارند نياز به اجرای چاه ارت با عمق زیادتری مي باشد.

الیته اگر عمق پایینر به رطوبت خوبی برسد خصوصیات دیگر نیز دارد از جمله اینکه خاک اطراف صفحه مسی همیشه در معرض رطوبت خواهد بود و مقاومت چاه در فصول مختلف مقدار پایداری را تجربه خواهد کرد

لیست لوازم اجرای چاه ارت با تاییدیه وزارت کار

 صفحه مسی باهنر  با ابعاد 3*66*66  (با خلوص بالا)

از مهمترین تجهیزات چاه ارت است که در چاه ارت مصرف می شود و تاثیر بسزایی در کاهش مقاومت چاه ارت دارد . صفحه های مسی های مختلف در بازار وجود دارد از جمله صفحه مسی ذوبی ، شرکتی و … ولی این صفحه های مسی دارای کیفیت بالایی نیستند و بعضاً آلیاژهای دیگری نیز در آن استفاده می شود .

همچنین صفحه روکش مس و صفحه ارت گالوانیزه  و ….  ولی نکته مهمی که استفاده از این صفحه ها باید مد نظر قرار داد این است که شاید در ابتدای امر مقاومت چاه ارت در زمان اجرای چاه ارت تفاوت چندانی نداشته باشد ولی در دراز مدت بر افزایش مقاومت چاه ارت و همچنین طول عمر آن تاثیر بسزایی دارد.

 سیم مسی جهت اتصال صفحه به آن و انتقال به بالای چاه ارت

برای اتصال صفحه چاه ارت به باکس ارت استفاده می شود و معمولاً از سایز 50 میلیمتر مربع استفاده می شود که به دو دلیل می تواند باشد اول بخاطر اینکه در طول زمان سیم ارت دچار خوردگی می شود و از مقاومت ایستایی آن کم می شود لذا اگر از سایز پایینری استفاده شود در دراز مدت امکان پارگی آن زیاد خواهد بود و دوم جهت تحمل جریان عبوری اتصال

کوتاه میباشد

 بست سیم به صفحه مسی :

وظیفه اصلی بست سیم به صفحه جلوگیری از فشار آمدن به جوش کدولد سیم به صفحه در زمان اجرای چاه ارت میباشد . زمانی که صفحه چاه ارت در داخا  چاه ارت قرار داده می شود و از بالای چاه ارت به باکس وصل می شود بدلیل سنگینی زیاد صفحه مسی فشار زیادی به جوش کدولد وارد می شود . لذا اگر از این فشار زیاد جلوگیری نشود امکان جدا شدن چوش بالا خواهد رفت

 جوش کدولد سیم به صفحه ارت:

بر طبق استاندارد جهت اتصال مناسب سیم به صفحه در داخل چاه نمیتوان از اتصالات پیچی استفاده کرد چرا که در مدت زمان خیلی کمی سولفاته شده و از بین می رود برای همین منظور از جوش کدولد و یا جوش نقره با آرگون استفاده می شود

 مواد کاهنده اهم چاه ارت :

(ترکیبی از بنتونیت و مواد اکتیو کننده…): جهت اتصال مناسب صفحه مسی با خاک اطراف خود از مواد کاهنده استفاده می شود .

همانطور که می دانیم خاک با مس دو عنصر کاملا متفاوتی هستند لذا مواد کاهنده اتصال مناسب صفحه مسی با زمین اطراف را برقرار می نماید .در زمان اتصال کوتاه جریان شدید برق وارد صفحه مسی شده و سپس از طریق مواد کاهنده به زمین منتقل می شود. از خصوصیات مهم بنتونیت چاه ارت می توان جذب رطوبت بسیار بالا و چسبندکی زیاد آن با صفحه مسی نام برد

 خاک رس جهت زیر سازی مناسب چاه ارت:

جهت جلوگیری از از بین رفتن مواد کاهنده دور صفحه از خاک رس استفاده می شود چرا که به دلیل نفوذپذیری بالای زمین در انتهای چاه ارت، مواد کاهنده به مرور زمان جذب زمین شده و مقاومت چاه ارت بعد از مدتی بالا می رود بنابراین یکی از نکات مهم در زمان اجرای چاه ارت زیر سازی مناسب میباشد

 لوله پلیکا :

جهت مرطوب نگه داشتن اطراف صفحه یک شاخه لوله پلیکا تا بالای صفحه در چاه ارت می آید لازم است انتهابی لوله مواد سفت نظیر خاک رس قرار نگیرد چرا که مانع از آب دهی مناسب می گردد و آب داخل لوله باقی مانده و جذب مواد کاهنده می شود البته بهتر است از دو عدد لوله استفاده شود یک لوله برای اطراف صفحه مسی و لوله دوم برای مرطوب نه داشتن کل خاک چاه ارت

 کابلشو:

(جهت اتصال سیم ارت به باکس ارت)

 باکس  فلزی ارت :

بعد از اجرای چاه ارت جهت بهره برادری مناسب از چاه ارت نیاز است گه در نزدیکترین محل به چاه ارت نصب شود .

سیم ارت از چاه ارت وارد باکس ارت شده و با کابلشو به شین ارت آن متصل می گردد و سپس هر تجهیزی که نیاز به اتصال ارت داشته باشد با توجه به سایز کابلی که دارد سیم ارت مناسب آن با کابلشو به شین ارت باکس وصل می گردد. 

البته  در صورتی که چاه ارت در داخل باغچه قرار داشته باشد و فاصله آن از دیوار زیاد باشد باید از حوضچه ارت استفاده شود

 حوضچه بتنی:

بعد از اجرای چاه ارت در زمین های کشاورزی ، چمن و یا باغچه باید در بالای چاه ارت از حوضچه ارت استفاده شود .

لوله آب دهی چاه ارت و شین ارت در داخل حوضچه ارت قرار می گیرد و از آن به باکس ارت و یا مستقیماً به مصرف کننده وصل می شود.

شرکت صاعقه الکتریک طاها مجری و پیمانکار چاه ارت با کادری مجرب آماده پاسوخگویی به  نیازهای سیستم ارتینگ مشتریان محترم میباشد

   نحوه اجرای چاه ارت با تاییدیه وزارت کار

1. انجام زیر سازی مناسب با خاک رس 
2. قرار دادن مواد کاهنده در بالای خاک رس
3. قرار دادن صفحه مسی با سیم جوش داده شده به آن در داخل چاه ارت
4. ریختن اباقی مواد کاهنده در چاه ارت
5. نصب لوله احیاء
6. پر کردن الباقی چاه ارت
7. نصب حوضچه ارت
8. نصب باکس ارت
9. تست چاه ارت

فیلم نحوه ترکیب مواد کاهنده چاه ارت

سوالات متداول

•  البته برای اجرای چاه ارت با تاییدیه وازت کار روشهای مختلف دیگری وجود دارد که در مقاله حفر چاه ارت با 8 روش مختلف بطور کامل توضیح داده شده است.