تست چاه ارت

مقدمه:

در این مقاله بیشتر این موارد مورد بررسی قرار می گیرد:

انواع تست چاه ارت : شامل روشهای معمول و استاندارد و روشهای غیر معمول و غیر استاندارد میباشد که طریقه های مختلف اندازه گیری مقاومت سیستم زمین را بررسی میکند.

 انواع تست ارت : که شامل  روشهای اندازه گیری سیستم ارتینگ یک ساختمان و یا کارخانه را مورد بررسی قرار می دهد .

نحوه تست چاه ارت در ساختمان:

و اینکه چگونه  اندازه گیری مقاومت چاه ارتینگ را در یک ساختمان تست کنیم

انواع روشهای تست چاه ارت غیر استاندارد بدون استفاده از دستگاه ارت سنج شامل موارد ذیل:

روش تست چاه ارت با لامپ :

که روشی کاملاً تقریبی بوده و فقط میتواند اتصال سیم ارت را به  ارت پست برق را نشان دهد و روشی بوده که در زمانهای قدیم زیاد از آن استفاده می شد.

نحوه تست چاه ارت با میگر:

که با توجه به توضیحات مربوطه در این مقاله متوجه خواهید شد که اصلاً عنوان کردن آن اشتباه است و بیشتر در اندازه گیری مقاومت عایقی کابل کاربرد دارد.

نکات بسیار مهم در روش تست چاه ارت با مولتی متر :

که به شما آموزش می دهد چگونه بدون دستگاه ارت سنج مقاومت سیستم ارتینگ خود را اندازه گیری کنید و  برخلاف سایر روشهای اندازه گیری بدو دستگاه تنها روش صحیح میباشد

طریقه تست چاه ارت با فیوز مینیاتوری ! :

که روشی بسیار غیر معمول و خطرناک است که می تواند منجر به صدمات مالی و جانی شود و فقط کسانی که تخصص و تجربه کافی در برق را دارند میتوانند بدون دستگاه ارت تستر برآوردی تقریبی از اهم چاه داشته باشند 

آموزش نحوه ی تست ارت پریز برق ساختمان:

که به شما نحوه  سنجش مقاومت سیم ارت موجود در پریز برق را می آموزد .

آموزش تست چاه ارت با روشهای اصولی :                                                                                                          که راه های صحیح و دقیقتر اندازه گیری مقاومت چاه ارت با دستگاه ارت سنج سیمی به روش دو سیمه و سه سیمه و دستگاه ارت سنج کلمپی و کاربردهای هریک را می آموزد 

 زمان تست چاه ارت برای  تست صحت عملکرد چاه ارت:                                                                                    که حداقل زمان لازم برای اندازه گیری مقاومت در محلهای بی دردسر نظیر باغجه را مشخص میکند و همچنین هزینه تست چاه ارت ، تعرفه تست ارت و ویژگیهای شرکت تست چاه ارت مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

لازم به ذکر است در شرکت صاعقه الکتریک طاها یکی از شرکتهای تست چاه ارت همراه با تاییدیه وزارت کار در تمونه فرم تست چاه ارت با  انواع روشهای متداول و مطابق با تکنولوژی و استاندارد روز با انواع مختلف دستگاه های ارت سنج انجام می شود. و بعد از تست ارت و بررسی مهندسی سیستم ارتینگ گواهینامه تست چاه ارت  و سیستم ارتینگ را صادر می نماید. همچنین قیمت تست چاه ارت در تهران مناسبتر بوده و سعی می شود بطور روزانه انجام شود و اجرت تست چاه ارت در کرج کمی بیشتر و در شهرستانها با توجه به مسافت متغیر می باشد

تست چاه ارت چیست و چگونگی تست چاه ارت: 

برای درک بهتر مفهوم اندازه گیری مقاومت چاه ارت باید بدانیم که ما یک مقاومت گسترده زمین داریم که مقاومت آن ایده آل بوده و به سمت صفر میل می نماید. 

حال بعد از اجرای چاه ارت کاری که انجام می شود این است که با استفاده از صفحه مسی و سیم مسی و مواد کاهنده به این مقاومت گسترده وصل می شویم . 

حال با توجه به مقدار مقاومت مخصوص خاک و کیفیت لوازم مصرفی چاه ارت از جمله صفحه مسی، سیم مسی، مواد کاهنده و …  مقدار مقاومت چاه متغیر خواهد بود.    بیشتر بدانید: (آموزش روش اجرای چاه ارت)

انواع روشهای تست چاه ارت:

•  با دستگاه ارت تستر
•  با مولتی متر و ترانس ایزوله 
• سایر روشهای غیر استاندارد شامل موارد ذیل:  

در ابتدا روشهای غیر معمول و قدیمی برای تست ارت مورد بررسی قرار گرفته و در پایان طریقه تست جاه ارت با روشهای استاندارد توضیح داده خواهد شد.

انواع تست چاه ارت با روشهای غیر استاندارد:

در واقع انواع روشهای غیر استاندارد روشهایی بدون دستگاه می باشد که در پایین بطور مفصل شرح داده خواهد شد.

• نحوه تست چاه ارت با لامپ

در زمان های قدیم به دلیل در دسترس نبودن دستگاه تست ارت یکی از روشهای تست چاه ارت ساختمان استفاده از لامپ بود.

همانطور که می دانیم در پستهای برق نقطه صفر نول با استفاده از چاه رت به زمین وصل می شود.حال وقتی شما یکی از سرهای لامپ را به چاه ارت و سر دیگر آن را به چاه ارت وصل می کنید جریان برق از طریق چاه ارت به نول اصلی پست برق وصل میشود.

حال هر چقدر مقاومت چاه ارت شما و مقاومت چاه ارت پست برق پایین باشد نور لامپ زیادتر خواهد شد. ولی ما در اینجا دو مجهول داریم اول مقاومت چاه ارت ما و دوم مقاومت چاه ارت پست برق لذا تفکیک این دو کار دشواری است .از سوی دیگر مقاومت یک لامپ 100 وات حدود 400 اهم است در مقابل مقاومت چاه ارت که باید زیر 2 اهم باشد خیلی زیاد است لذا طریقه تست چاه ارت با لامپ یک روشی استاندارد نمی باشد.

• نحوه ی تست چاه ارت با اهم متر:

یکی دیگر از روشهای غیر استاندارد تست ارت ساختمان  استفاده از اهممتر می باشد. برای اندازه گیری مقاومت نمی توان بطور مستقیم از اهم متر استفاده کرد چرا که اهممتر برای تعیین مقاومت از ولتاژ dc استفاده می نماید

و این باعث یونیزاسیون خاک و مسیر شده و اندازه گیری مقاومت چاه ارت را با خطا مواجه می نماید.  زمانی که با یک اهممتر شروع به تست مقاومت چاه ارت می کنید چند مشکل اساسی در مقابل شما قرار میگیرد :

اول اینکه شما یک مقاومت مجهولی دارید که فقط به یک طرف آن یعنی جایی که حوضچه ارت قرار دارد دسترسی دارید و به مقاومت گسترده زمین دسترسی ندارید و در واقع مقاومت بین صفحه مسی چاه ارت و زمین گسترده مجهول شماست. با این حال اگر دو حلقه چاه ارت داشته باشید که یک حلقه از چاه ارت مقاومتش مشخص باشد و بخواهید تست چاه ارت مجهول را با دستگاه اهممتر تعیین کنید فکر میکنید چه اتفاقی می افتد؟

وقتی  دو سر اهم متر را انتهای دو حلقه چاه ارت وصل می کنید ابتدا مقاومتی را مشاهده میکنید ولی در فاصله کمی این مقاومت کم شده و رفته رفته به سمت صفر میل می کند . دلیل این قضیه این است که ولتازی که دستگاه اهم متر ایجاد می کند dc  میباشد و که موجب پلاریته شدن  مسیر جریان خاک می گردد

• طریقه تست چاه ارت با فیوز مینیاتوری:

یکی دیگر از روشهای غیر استاندارد تست ارت ساختمان استفاده از فیوز مینیاتوری می باشد در این روش سیم فاز را به یک طرف فیوز مینیاتوری و سردیگر آن را به چاه ارت متصل میکنیم و ابتدا رنج انتخابی فیوز مینیاتوری را پایین انتخاب میکنیم.

در صورتی که مقاومت چاه ارت پایین باشد فیوز در جا قطع میکند حال با انتخاب رنج مناسب فیوز به جایی می رسیم که دیگر فیوز قطع نمی کند لذا هرچقدر مقاومت چاه ارت شما پایین تر باشد فیوز مینیاتوری با رنج کمتری آن را قطع می کند . 

بطور مثال فرض کنید مقاومت چاه ارت 2 اهم باشد جرینی که در لحظه اتصال وارد چاه میشود 110 آمپر است و اگر شما فیوزی با رنج بالاتر از این مقدار انتخاب کنید قاعدتاً نباید قطع کند . البته لازم به ذکر است که طریقه تست ارت با فیوز مینیاتوری روشی خطرناک میباشد و اگر کسی تخصص بالایی نداشته باشد ممکن است باعث خطرات جانی و یا آتش سوزی شود.

• نحوه تست چاه ارت با میگر:

یکی دیگر از طریقه های غیر معمول نحوه تست ارت ساختمان با میگر  می باشد . همانطور که می دانیم از میگر برای تست عایقی کابل های دفنی استفاده می شود بطوری که اگر پوسته کابل شما در داخل زمین زخمی شود

یا به دلایلی نشتی جریان به زمین داشته باشید با استفاده از میگر مقدار مقاومت آن معلوم میشود لذا  تست مقاومت عایقی کابل برق با میگر  ربطی به تست چاه ارت ندارد و و تست چاه ارت با میگر مفهوم درستی ندارد.

انواع تست مقاومت چاه ارت با دستگاه :

 الف-نحوه تست چاه ارت با  ارت سنج

روش تست ارت با  ارت سنج خود به دو دسته اصلی تقسیم می شود:

1.  دستگاه ارت تستر سیمی
2. دستگاه ارت تستر کلمپی

تست چاه ارت با دستگاه ارت تستر سیمی

دستگاه ارت سنج سیمی خود به سه روش زیر تقسیم میشود:بیشتر بدانید: (نحوه تست چاه ارت با تاییدیه وزارت کار)

• تست چاه ارت به روش سه سیمه

آموزش تست چاه ارت با دستگاه  ارت سنج:

چگونه چاه ارت را  تست کنیم ؟ . دستگاه ارت سنج دارای 3 پراپ و 3 بسته سیم تست 5 و 10 و 15 متری و 2 عدد سوند 3 متری است . بعد از اجرای چاه ارت  ابتدا سوندها را در فاصله 5 متری و 10 متری مرکز چاه در یک خط مستقیم در زمین میکوبیم. 

جهت تست دقیقتر مقداری آب نمک روی آن میریزیم تا اتصال خوبی با زمین برقرار کند . سپس سیم 5 متری را که معمولاً به رنگ سبز است را به چاه ارت وصل می نماییم و سپس سیم 10 متری که اغلب به رنگ قرمز است  را سوند اول و سیم 15 متری که در بیشتر موارد به رنگ زرد است را به سوند دوم وصل می نماییم  در پایان دستگاه را روشن کرده و  سلکتور آن را روی بیشترین حالت قرار می دهیم و شستسی تست را به سمت پایین فشار می دهیم

اگر مقاومت زیر 100 اهم بود برای تست دقیقتر رنج را روی 100 تنظیم میکنیم و اگر پایینتر از 100 اهم بود رنج را روی 10 اهم تنظیم میکنیم و اگر پایینتر از 2 اهم بود روی 2 اهم قرار می دهیم لازم به ذکر است.    یکی از بهترین دستگاه های ارت سنج، ارت تستر کیوریتسو دیجیتال میباشد.

زمان تست چاه ارت و تست صحت عملکرد چاه ارت:

مقدار زمان تست چاه ارت بستگی به محل اندازه گیری چاه دارد اگر چاه ارت در باغچه باشد و فضای کافی برای تست وجود داشته باشد زمان لازم در حدود 10 دقیقه می باشد.

مزایای تست چاه ارت تست سه نقطه ای

• تست دقیق تر نسبت به روشهای دیگر
• تست ارت  در حالت سری بودن چاه ارت ذر جاهایی امکان تست چاه ارت با روشهای دیگر میسر نمی باشد
• هزینه پایین تر قیمت دستگاه نسبت به کلمپی

معایب تست چاه ارت تست سه نقطه ای

• در مکانهایی که بتن و یا آسفالت هست به سختی انجام می شود.
•  با سرعت خیلی کمتر نسبت به ارت تستر کلمپی انجام می شود
• در زیز زمین هایی که آرماتور بندی سرتا سری دارد امکان پذیر نیست

 فیلم روش تست چاه ارت با دستگاه ارت تستر سیمی سه نقطه ای

• تست چاه ارت ساختمان با روش دو نقطه ای

در این روش  یک سر سیم سبز ارت سنج به یک چاه ارت و دو سر دیگر ارت تستر به چاه دیگر وصل می شود مقاوت اندازه گیری شده مقاومت مجموع دو چاه ارت خواهد بود

• تست چاه ارت در ساختمان با  روش تست ارت مرده  :

 بدلیل وابستگی زیاد آن به مقاومت ارت در سیستم TNC معمولاً امکان خطای تست در آن بالا میباشد لذا فقط باید زمانی از این روش استفاده کنیم که هیچ چاره ای نداشته باشیم.این روش در مواقعی استفاده میشود که امکان تست چاه ارت به دو روش کلمپی و سه سیمه امکان پذیر نباشد .در این روش سیم سبز دستگاه به چاه ارت و دو سیم دیگر به نول اصلی و یا به جایی که احتمال میدهیم مقدار مقاومت آن نسبت به زمین گسترده پاییترین مقدار است متصل می نماییم.

 در این روش هر چقدر مقاومت نقطه ای که چاه ارت با آن تست می شود کمتر باشد خطای تست کمنر است .

تست چاه ارت با روش ارت مرده

 تست چاه ارت به روش کلمپی

این روش  فقط و فقط در مواقعی استفاده میشود که ما سیستم مولتی ارت داشته باشیم یعنی تعداد زیادی چاه ارت که همگی به هم رینگ شدند و ما بخواهیم مقاومت یکی از چاه ها را تست کنیم . متاسفانه بیشتر همکاران بدلیل عدم اطلاع از این موضوع اقدام به تست ارت با ارت تستر کلمپی می کنند که دستگاه مقدار اندازه گیری شده را چندین برابر نشان خواهد داد. از این روش بیشتر اداره برق برای اندازه گیری مقاومت چاه ارت تیر برق و یا در مجتمع های بزرگ صنعتی که دارای تعداد زیادی چاه ارت هستند کاربرد دارد.

ب- تست چاه ارت با مولتی متر و ترانس ایزوله ( ولت متر و آمپرمتر)

در روش تست ارت با مولتی متر دقیقا مراحل بالا انجام میشود با این تفاوت که نیاز به یک عدد ترانس ایزوله میباشد (لازم به ذکر است جهت جلوگیری از برق گرفتگی باید ولتاژ ثانویه ترانس پایین باشد) در این حالت یک سمت ترانس به برق شهر وصل میشود و سمت دیگر آن یک خروجی به سوند دوم و یک خروجی دیگر ترانس به چاه ارت وصل میشود.

حال یک عدد ولت متر را مابین سوند اول و چاه ارت قرار دهید و یک عدد آپرمتر هم بصورت سری در مدار اول (مابین چاه ارت و سوند دوم بصورت سری) قرار دهید حال ولتاژ خوانده شده مولتیمتر را بر جریان آمپرمتر تقصیم کنید عدد بدست آمده همان مقاومت چاه ارت شما خواهد بود.

نحوه تست چاه ارت متصل به سیستم ارت:

همانطور که میدانیم در صورتی که جاه ارت به سیستم ارت اصلی متصل باشد نمی توان تست دقیقی انجام داد چرا که بدلیل قرار گرفتن سوند ولتاژ دستگاه ارت تستر در محدوده سیستم ارتینگ اصلی ممکن است  تست چاه ارت دچار خطای فاحشی شود.

از طرفی دیگر بدلایل مختلف نمی خواهیم چاه ارت را از سیستم ارتینگ اصلی جدا کنیم چرا که ممکن است تجهیزات موجو د در محل دچار آسیب شوند در این مواقع راه حل چیست؟

دستگاه های ارت سنجی وجود دارند که دارای دو کلمپ جداگانه هستند با قرار دادن این کلمپها در جاهای مناسب در ورودی چاه ارت و سیستم ارتینگ اصلی می توان از ایجاد اینگونه خطاهای اندازه گیری جلوگیری نمود.

آموزش نحوه ی تست ارت پریز برق ساختمان:

برای تست ارت پریز برق در ساختمان به چند روش می توان عمل کرد

• با استفاده از دستگاه اهمتر در حالت قطع برق اتصالات ارت پریز برق به تابلوهای برق فرعی و اصلی چک شود در صورت اتصال چاه ارت به تابلوی اصلی اتصال ارت به پریزها نیز انجام شده است.
• با استفاده از سیم روکشدار ارت پریز را نزدیک چاه ارت بیاورید و مقدار مقاومت آن را با دستگاه ارت سنج اندازه گیری نمایید.
• با استفاده از ارت سنج کلمپی که کاری تخصصی بوده و با سنجیدن موارد مختلف تست انجام می شود
• برخی از شرکتهای تست چاه ارت با استفاده از مولتی متر و اندازه گیری ولتاژ فاز و ارت اقدام به تست ارت پریز برق می نمایند که اشتباه میباشد

عواملی که ممکن است در تست ارت موجب خطا شوند:

1. اجسام فلزی دفن شده در خاک
2. جریان‌ الکتریکی سرگردان در زمین
3. نزدیکی بیش از حد میل جریان به چاه ارت
4. کالیبره نبوده دستکاه ارت تستر
5. خطای اپراتور در زمان تست چاه ارت
6. قرار دادن سوند های دستگاه در فواصل نامناسب

اجسام دفن شده چگونه باعث خطای اندازه گیری می شوند؟

همانطور که در ابتدای مقاله توضیح داده شد در زمان تست ارت در روش سه نقطه ای دو عدد سونددر فاصله مساوی در زمین کوبیده می شوند که یکی از سوندها معروف به سوند ولتاژ و دیگری نیز سوند جریان میباشد.

در زمان اندازه گیری مقاومت چاه ارت ولتاژ ایجاد شده توسط دستگاه مابین چاه ارت و سوند اول ایجاد می شود و در زمان تست چاه ارت مقاومتی را که دستگاه ارت تستر تمایش می دهد از تقسیم این ولتاژ بر جریان عبوری از دستگاه به سمت چاه ارت بدست می آید. حال اگر در این فاصله اجسام رسانای برق دفن شده باشد ولتاژ مابین چاه ارت و سوند اول کاهش پیدا کرده و در نتیچه دستگاه مقاومت پاییتری را نمایش می دهد 

جریان‌ الکتریکی سرگردان در زمین چگونه باعث خطای اندازه گیری می شوند؟

جریانی که دستگاه ارت تستر برای تست چاه ارت  ایجاد میکند در حد چند میلی آمپر میباشد بنابراین اگر جریانی زیاد و یا میدانی مغناطیسی در اطراف این جریان عبوری از سوند دوم به سمت چاه قرار داشته باشد باعث اخلال در اندازه گیری شده و اندازه گیری مقاومت چاه ارت دچار خطا می شود.

کالیبراسیون دستگاه ارت تستر: 

با توجه به اینکه تست چاه ارت باید با دقت بالایی انجام شود چرا که نداشتن چاه ارتی با مقاومت استاندارد خطرات جانی و مالی بالایی را موجب می شود لذا لازم است دستگاه های ارت تستر هر چند وقتی به مراکز کالیراسون ارجاع داده شود و برگه های کالیراسیون معتبر دریافت شود

نحوه کالیبره کردن دستگاه ارت تستر با مقاومتهای مشخص انجام میشود بطوری که این مقاومت ها که مقدار آنها دقیق بوده و مانند سنگ ترازو مقاومت مشخص شده ای دارند توسط دستگاه ارت تستر اندازه گیری می شوند اگر مقاومتی را که دستگاه ارت سنج نمایش می دهد با مقاومتهای شاخص برابر باشد نشان از سلامت دستگاه ارت تستر بوده و برگه کالبیبراسیون را دریافت می نماید.

نکات مهم:

1. اینکه تست چاه ارت باید حتماً توسطه پیمانکار چاه ارت و یا شخصی که که صلاحیت لازم را داشته باشد انجام شود و حتماً سعی شود تاییدیه وزارت کار نیز برای آن صادر شود تا در صورت بروز هرگونه حوادث جانی در مراحل قضایی ابرای شما حکم برائت صادر شود .
2. در زمان اجرای سیستم ارتینگ باید دقت شود که مراحل کامل سیستم ارتینگ انجام شود برای آشنایی بیشتر مقاله (اجرای کامل سیتم ارت استاندارد ) را مطالعه بفرمایید.

 هزینه تست چاه ارت

1. قیمت تست چاه ارت و گواهی مقدار مقاومت آن درساختمان های مسکونی و تجاری
توضیحات: برآورد اجرت و صدور این نوع تاییدیه بستگی به تعداد چاه ارت دارد.
قیمت: تماس با شرکت صاعقه الکتریک طاها.
2. تعرفه تست چاه ارت و صدور تاییدیه در شهر بازی و مراکز تفریحی
توضیحات: برآورد هزینه و  صدور این نوع تاییدیه بستگی به تعداد چاه ارت و تعداد دستگاه های شهر بازی دارد.
قیمت : تماس با شرکت صاعقه الکتریک طاها.
3. هزینه تست چاه ارت و سنجش سیستم ارتینگ و صدور تاییدیه وزارت کار در کارخانجات صنعتی

توضیحات: برآورد قیمت و  صدور این نوع تاییدیه بستگی به تعداد چاه ارت و تعداد انشعابات الکتریکی در کارخانجات صنعتی دارد. 

 قیمت : تماس با شرکت صاعقه الکتریک طاها.

نکات مهم و اساسی در تست چاه ارت 

1. در تست ارت سوند های تست باید در فاصله های مساوی و حداقل 5 متری نصب شود
2. سوندهای تست باید در امتداد هم و در یک خط مستقیم نصب شود
3. جهت جلوگیری از خطا بعد از نصب سوند ها و قبل از تست ارت مقداری آب نمک بر روی سوند ریخته شود
4. سوند ها در حوزه مقاومت چاه ارت های دیگر قرار نگرفته باشد (در صورتی که تست چاه ارت بصورت مستقل نباشد.)
5. در صورتی که تعداد چاه های ارت و سیستم همبندی بصورت کلی تست میشود رعایت فاصله زیاد در زمان نصب اولین سوند بسیار مهم است.

سوالات متداول